Bazy danych są czymś, co spotyka się na każdym niemalże kroku
Pojęcie to na pierwszy rzut oka może kojarzyć się wielu osobom z bardzo ogólnie pojętą informatyką. Ale również w tak zwanym świecie offline bazy danych pełnią bardzo ważne funkcje i ułatwiają życie w wielu jego wymiarach. Można więc pokusić się o stwierdzenie, że wiele dziedzin życia wręcz nie mogłoby się prawidłowo rozwijać lub rozwój ten byłby znacznie ograniczony, gdyby nie korzystało się z tego dorobku informatyki jakim są właśnie bazy danych.
Gdyby zadać przypadkowo spotkanym ludziom pytanie co to jest baza danych, to prawdopodobnie większość z nich byłaby w stanie intuicyjnie odpowiedzieć na to pytanie. A odpowiedź ta byłaby w dużej mierze zgodna z rzeczywistością. Najogólniej rzecz ujmując bazy danych stanowią pewien uporządkowany i logicznie zorganizowany zbiór różnego rodzaju danych oraz informacji. Zazwyczaj występują w formie elektronicznej. Dane te uporządkowane są w danym zbiorze zgodnie z jakimś kryterium.
Wszystkie są pogrupowane i podzielone według konkretnych pól i rekordów. Patrząc jeszcze szerzej, uporządkowanie o którym mowa może dotyczyć także plików i folderów. Losowo wybrana jedna dana z tak zbudowanego zbioru wydaje się nie mieć żadnego znaczenia, dopóki nie powiąże się jej z innymi danymi. Dlatego niezwykle istotna jest umiejętność po pierwsze prawidłowego tworzenia baz danych, a po drugie umiejętność ich odczytywania.
Zarówno w informatyce jak i w życiu codziennym istnieje bardzo wiele rodzajów baz danych. Ważnym kryterium dla uznania konkretnego zbioru bazą danych jest to, czy dane tam zawarte mogą być w łatwy sposób odczytywane (przez człowieka lub program komputerowy) oraz modyfikowane poprzez zmianę danych, usunięcie niektórych danych lub dodanie nowych. Najprostszym podziałem baz danych jest podział na proste bazy danych oraz złożone bazy danych. Proste dzielą się na kartotekowe i hierarchiczne. Wśród złożonych można wyróżnić bazy relacyjne, obiektowe, relacyjno – obiektowe, strumieniowe, temporalne, nierelacyjne (NoSQL).
Najprostszą formą baz danych są bazy kartotekowe. Dane zgromadzone są w formie prostej tabeli. Cała baza danych obejmuje po prostu pojedynczy plik. W takim przypadku nie jest możliwe, aby baza korzystała z danych zawartych w innych plikach. Uporządkowane w takiej tabeli dane można dowolnie sortować i porządkować według wybranego kryterium. Przykłady takich prostych baz danych to książka telefoniczna czy dziennik uczniów.
Bazy hierarchiczne zawierają dane, które są ze sobą powiązane i ułożone w strukturę tak zwanego drzewa, gdzie istnieje jeden punkt wspólny oraz liczne rozgałęzienia.
Spośród baz danych złożonych największą popularnością cieszą się relacyjne bazy danych. Jak sama nazwa wskazuje w tej sytuacji istnieje wiele różnych poszczególnych baz danych (tabel) a każda z nich może współpracować z innymi. Dane zawarte w różnych bazach oraz różnych kolumnach można ze sobą dość łatwo porównywać. Bardzo ważnym kryterium w tworzeniu takich baz danych jest stosowanie tak zwanego klucza podstawowego. Zawsze jedna kolumna w danej tabeli musi zawierać niepowtarzalne wartości. To właśnie na podstawie tych niepowtarzalnych wartości możliwe jest zestawianie danych z wielu różnych tabel i prawidłowe wyświetlanie danych w programie.
Jak już wcześniej zostało wspomniane bazy danych towarzyszą człowiekowi na niemal każdym kroku i w bardzo wielu formach. Nie dziwi fakt, że w dzisiejszych czasach tworzone są w formie elektronicznej, ponieważ to znacznie ułatwia ich tworzenie, modyfikacje oraz wykonywanie czasami bardzo skomplikowanych operacji na tych danych. Ale przed erą komputerów także tworzyło się różnego rodzaju bazy danych. Przykładem niech będą chociażby księgi parafialne albo księgi zawierające dane ze spisów ludności, które przeprowadzane były od czasów starożytnych.
Są to typowe bazy kartotekowe gdzie istnieje po prostu tabela z odpowiednio nazwanymi kolumnami. Obecnie bez baz danych nie jest w stanie obyć się żadna strona internetowa. Mało tego, nawet korzystanie z komputera lub smartfona nie byłoby możliwe, gdyby nie bazy danych, które wykorzystują te urządzenia.
Wszelkiego rodzaju portale społecznościowe, strony internetowe banków, przeglądarki i wyszukiwarki internetowe. To wszystko nie mogłoby istnieć bez istnienia baz danych. Dlatego coraz więcej mówi się dzisiaj o bezpieczeństwie danych i potrzebie ich ochrony. Bazy danych niektórych firm czy instytucji stanowią bardzo dużą wartość. Z tego powodu firmy te narażone są na ataki hakerskie.
